Macro met Boot en Mujagić | BNR

Het CPB laat zien dat Nederland er tot 2030 economisch redelijk voorstaat: de groei is matig, maar de koopkracht neemt toe, de werkloosheid blijft laag en de overheidsfinanciën zijn op orde. Toch waarschuwt macro-econoom Arnoud Boot dat dit geruststellende beeld misleidend kan zijn. ‘We kunnen achteroverleunen, maar juist nu moet de politiek hervormen.’ We doen het ondanks de problemen dus best goed? Precies. Dat is de paradox: Nederland kan er jarenlang een puinhoop van maken en toch blijft het hoofd boven water. Iedereen gaat er de komende jaren in koopkracht op vooruit. Maar dat geeft de politiek ook ruimte om op de korte termijn te regeren en niet na te denken over echte hervormingen.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Morgen is het dertig jaar na de val van Srebrenica. Als er ooit een boek wordt geschreven over Europese monetaire geschiedenis, moet Srebrenica daar zeker in voorkomen. Ruim vijf eeuw geleden was Srebrenica namelijk de redding van Europa, monetair gezien.  Daarvoor moeten we ver terug in de geschiedenis. Ruim vijf eeuwen geleden was het geld in Europa namelijk gemaakt van goud en van zilver. Met name van zilver, want daar was meer van. Op een gegeven moment werd het echter steeds moeilijker om zilver te verkrijgen. Het was namelijk onmogelijk geworden om meer zilver uit de mijnen te halen.  Tijdens het graven bereikte men zulke dieptes in de zilvermijnen dat het niet mogelijk was om water weg te pompen, omdat de technologie in die tijd nog ontoereikend was.  Bepakte schepen Vanaf het jaar 1400 daalde de Europese productie van zilver dramatisch veel, met alle gevolgen van dien. Denk bijvoorbeeld aan schepen die vol met goederen uit Frankrijk en Italië vertrokken naar Spanje en met de volle lading weer terugkwamen. Ze hadden niks verkocht, puur omdat niemand geld had. Er dreigde dus een grote financiële ramp omdat er geen nieuwe aanvoer van zilver was. Srebro Er was nog één mijn in Europa waar volop zilver te vinden was. Dat was in het Bosnische stadje Srebrenica. De naam van de stad is immers ook afgeleid van het Bosnische woord voor zilver. Uit dat stadje kwam de enige voorraad extra zilver en daarmee konden Europese landen munten blijven maken. Zo werd een grote ramp afgewend. Het kocht Europese ingenieurs net genoeg tijd om met nieuwe technologieën te komen om meer zilver te mijnen.  Op die manier was Srebrenica ooit de monetaire redding van Europa. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Macro met Boot en Mujagić - 10-7-2025 See omnystudio.com/listener for privacy information.

Sinds een paar weken lijkt de Europese Centrale Bank (ECB) zich warm te lopen om de euro de rol van de dollar te laten overnemen. En dat is toch lastig te rijmen met de aanhoudende terugkerende klaagzang over de sterke euro, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Je kunt de klok erop gelijk zetten dat ECB-bestuurders zich gaan beklagen over het feit dat de euro veel te sterk aan het worden is. Gek genoeg hoor je bijna nooit dat de euro veel te zwak is.’  Als de euro echt dé internationale munt moet worden, moet ECB-baas Christine Lagarde misschien toch eens uit een ander vaatje gaan tappen, vindt Mujagic. ‘Ze heeft in alle Europese kranten die het maar wilden horen een opiniestuk laten plaatsen over die prominente rol voor de euro. Ze meent dat dus echt, maar het is heel raar dat je klaagt dat je je beklaagt over een te sterke munt als je de rest van de wereld wilt verleiden om die munt te gebruiken voor internationale handel en om een deel van deviezenreserves van een land aan te houden.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Tien jaar na de Griekse financiële crisis hebben drie betrokken Europese beleidsbepalers van toen in een terugblik geconcludeerd dat de huidige EU-lidstaten nog altijd weigeren noodzakelijke hervormingen door te voeren. Ze doen dat niet meer door te dreigen uit de euro te stappen, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Ze zorgen er eigenlijk voor dat het hele fundament van de muntunie van binnenuit wegrot.’  Voormalig directeur generaal Economische zaken en Financiën Marco Buti, Klaus Regling van het Europese stabiliteitsmechanisme en voorzitter van de werkgroep van Europese ministers van Financiën Thomas Wieser concluderen in het artikel dat er eigenlijk geen lessen zijn getrokken uit de Griekse crisis in 2015. Om even aan te geven hoe groot het wantrouwen was: het Duitse ministerie van Financiën kwam destijds met het voorstel om Griekenland even uit de eurozone te zetten.’See omnystudio.com/listener for privacy information.

Een deel van de enorme dadendrang in het Witte Huis heeft met niets anders te maken dan met Trumps persoonlijke behoefte aan aandacht, denkt macro-econoom Arnoud Boot. Maar in die enorme overdaad van Trumps aanwezigheid zit volgens Boot een gevaar voor Europa, omdat de financiële markten aan de Trump-storm gewend zijn geraakt en Europa niet meer te hulp zullen schieten. 'Trump wil gewoon elke week in het nieuws zijn.' See omnystudio.com/listener for privacy information.

  Op de afscheidsreceptie van Klaas Knot waren louter lovende woorden te horen over de man die 14 jaar aan het hoofd stond van De Nederlandsche Bank. ‘Alle lof voor Klaas, hij heeft geen blunders begaan,’ zegt macro-econoom Arnoud Boot, die bij de receptie aanwezig was en de bitterballen heeft laten staan. Maar inhoudelijk is er wel reden voor kritische vragen, meent hij. ‘Maar daarvoor heb je geen afscheidsreceptie.’  Eerst maar even, hoe was het?  De frituurpannen draaiden overuren, de bitterballen vonden gretig aftrek. Iedereen was er: de topman van ING, van de Rabobank, de Nederlandse Vereniging van Banken. Van alles en nog wat was er.  Het geluk was dat het officiële gedeelte met de speeches maar een half uur duurde. Ik ben bij meer recepties geweest met mensen van een vergelijkbaar leeftijdsprofiel, waar die speeches dermate lang waren dat letterlijk mensen flauwvielen. Dan werd er even onderbroken tot die persoon weer opgetakeld was. Dat was hier gelukkig niet zo.  Welke inhoudelijke opmerkingen zijn er gemaakt?  Op een afscheidsreceptie worden nu eenmaal alleen positieve dingen gezegd, en daar is ook alle reden toe. Klaas Knot heeft het veertien jaar gedaan en geen enkele blunder begaan. Alle lof voor hem en hoe hij het heeft gedaan. Hij heeft zich inhoudelijk staande gehouden en geen uitglijders gemaakt.  Als je hem hoorde spreken, kreeg je ook de indruk dat het uitstekend gaat met de Nederlandse banken. En qua financiële stabiliteit is dat ook zo: ze staan niet op omvallen. Maar de vraag is of ze wel genoeg doen voor de samenleving. Daar kun je zeker grote vraagtekens bij zetten.  Is dat een verwijt aan Klaas Knot dan?  De vraag is hoe sturend een president van De Nederlandsche Bank eigenlijk kan zijn, omdat het toezicht op de grote banken inmiddels vooral in Frankfurt gebeurt, bij de Europese Centrale Bank. Je moet je afvragen hoe de financiële sector is georganiseerd en of die nog bijdraagt aan de wereld van morgen. Daar kun je namelijk veel kritischer over zijn.  Want een president van een lokale centrale bank speelt wél een belangrijke publieke rol, bijvoorbeeld in het uitleggen van economische en monetaire kwesties. Maar het ministerie van Financiën is in de afgelopen jaren door een groot aantal verschillende bewindspersonen geleid, en niet altijd door mensen die op de goede plek zaten.  Klaas Knot heeft wekelijks overleg met de minister van Financiën. Juist in een periode met veel wisselingen op dat ministerie is het cruciaal om een stabiele factor te hebben: iemand die het economische en monetaire beleid goed kan duiden en uitleggen. In zekere zin werkt zo’n centrale bankpresident ook opvoedkundig richting de minister van Financiën. Ik denk dat Klaas Knot dat goed heeft gedaan.  Nu neemt Olaf Sleijpen het van Knot over. En Knot zelf?  Hij was onderdeel van de ECB en wordt genoemd als opvolger van Christine Lagarde. Maar de echte uitdaging zit in de invloed van Nederland in Brussel.  Daar zijn we via Wopke Hoekstra op een zijtafel gepositioneerd. We moeten niet gaan mikken op een ECB-president. Klaas Knot gaat heus wel een mooie andere betrekking vinden ergens. Wij moeten werk maken van onze invloed in de Europese Commissie. See omnystudio.com/listener for privacy information.

Als automatisering, robotisering en kunstmatige intelligentie alleen maar zouden leiden tot het verdwijnen van banen, zouden we inmiddels allemaal zonder werk zitten. Maar in werkelijkheid zijn de werkloosheidspercentages bijna overal historisch laag, zegt macro-econoom Edin Mujagic. ‘Dus daar is niets van terechtgekomen. Die angst zit heel diep, en dat zien we keer op keer, maar dat is niet nodig.’ Kennelijk leidt die nieuwe technologie niet alleen tot het verdwijnen van banen, maar ook tot het ontstaan van nieuwe bedrijven, sectoren en nieuwe banen, zegt Mujagic. ‘En wel heel veel nieuwe banen; meer nieuwe banen dan het aantal banen dat verdwijnt. Neem de IT-sector: sinds de inburgering van computers in de jaren ‘80 kwamen er wereldwijd per saldo 16 miljoen banen bij. Dus het levert uiteindelijk veel meer op dan het kost aan banen.’  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jerome Powell, voorzitter van de Federal Reserve, sluit een renteverlaging in juli niet uit. Dat staat haaks op wat hij bij de vorige rentevergadering zei. Toen deed hij de deur voor een renteverlaging in juli namelijk dicht, en stelde dat een eventuele renteverlaging pas in september verwacht kon worden. ‘Hij kon eigenlijk niets anders doen dan het nieuwe geluid laten doorklinken', zegt macro-econoom Edin Mujagic.  See omnystudio.com/listener for privacy information.

Jerome Powell, voorzitter van de Federal Reserve, sluit een renteverlaging in juli niet uit. Dat staat haaks op wat hij bij de vorige rentevergadering zei. Toen deed hij de deur voor een renteverlaging in juli namelijk dicht, en stelde dat een eventuele renteverlaging pas in september verwacht kon worden. ‘Hij kon eigenlijk niets anders doen dan het nieuwe geluid laten doorklinken,’ zegt macro-econoom Edin Mugajic.See omnystudio.com/listener for privacy information.